دمشق – سانا
در صحنه تئاتر اپرای دمشق نمایش فیلم “و ما ادراک ما صيدنايا” تنها یک اکران سینمایی معمولی نبود بلکه همچون شهادتی بصری و جانسوز بر فصلی بی رحمانه از تاریخ معاصر سوریه بود. این فیلم که توسط سینماگر سوری عبده مدخنه کارگردانی وتوسط شبکه الجزیره تهیه شده است یکی از درد ناک ترین پرونده های حافظه سوریه یعنی پرونده بازداشت شدگان زندان صيدنايا را بار دیگر می گشاید.
فیلم در طول هفت روز درون زندان مخوف صيدنايا فیلم برداری شده و تجربه بصری و انسانی فراتر از یک اثر سینمایی را ارائه می دهد به گفته کارگردان این فیلم سندی برای عدالت است که می تواند در آینده در دادگاه های بین‌المللی یا بررسی های حقوقی علیه عاملان جنایات علیه زندانیان مورد استفاده قرار گیرد.
نماد پیوند دو رهایی
از نظر عبده مدخنه لحظه نمایش فیلم تنها یاد آوری یک دوره نیست بلکه بازگرداندن صدای زندانیانی است که رژیم سال ها کوشیده بود آنها را خاموش کند.
وي می گوید: در هشتم دسامبر مردم دمشق شاهد دو رویداد به هم پیوسته دراماتیک بودند: آزادی شهر دمشق و آزادی زندانیان صيدنايا. از نظر من این لحظ وحشیگری رژیم را به طور خلاصه نشان می داد.
کارگردان افزود: مسئله زندانیان فقط یک مسئله حقوق بشری نبود بلکه جنایتی علیه بشریت بود چرا که یک چهارم مردم سوریه به نوعی تجربه بازداشت را از سر گذرانده اند.
شهادت‌هایی از داخل زندان صيدنايا
فیلم از طریق شهادت ها و نماهای دقیق جزئیات تکان دهنده از درون زندان را آشکار می کند از جمله کشف اتاق اعدام که کارگردان آن را یکی از دشوارترین لحظات فیلمبرداری توصیف می کند با وجود اینکه پیش از این نیز با موضوع بازداشت و فجایع آن در آثار قبلی خود آشنا بوده است.
نگاهی به و ما ادراک ما صيدنايا
فیلم پیشینه تاریخی این زندان را که در اواخر دهه هشتاد میلادی به عنوان یک بازداشتگاه نظامی افتتاح شد مرور می کند. زندانی که به سرعت به نماد سرکوب و شکنجه تبدیل شد و در این مدت برای سرکوب مخالفان سیاسی و نظامی مورد استفاده قرار گرفت. اما تحول اساسی آن با آغاز انقلاب سوریه رخ داد جایی که به مرکزی برای اعدام های جمعی و خشونت سیستماتیک بدل گشت.
فیلم از طریق شهادت های زندانیان سابق طراحی پیچیده زندان از سلول‌های تنگ و تاریک گرفته تا اتاق های اعدام را نشان می دهد و جزئیات روزمره شکنجه های بی رحمانه از ضرب و شتم و شوک الکتریکی گرفته تا گرسنگی و شکنجه های روحی وحشیانه را به تصویر می کشد.
صحنه های فیلم مستند می کند که چگونه اعدام های جمعی به بخشی از روال زندان تبدیل شده بود و اجساد بدون هیچ گونه تشریفات قانونی به بیمارستان ها و گورهای جمعی منتقل می شد. همچنین شواهد تکان دهنده از حضور زنان و کودکان در میان قربانیان را فاش می کند با وجود اینکه رژیم منحله رسماً وجود زندانیان زن را انکار می کرد.
این مستند نقش محوری رژیم منحله در اداره این کشتارگاه انسانی را نشان می دهد جایی که دستورات از سطوح بالای امنیتی صادر می شد. فیلم با دعوتی برای تبدیل زندان به موزه ای برای حافظه به پایان می رسد تلاشی برای زنده نگه داشتن یاد این جنایت در اذهان تا هرگز تکرار نشود.
شایان ذکر است که عبده مدخنه کارگردان فیلم برنده جایزه دلفین نقره ای از جشنواره کن برای فیلم مبارزه برای بقا (2020) بود و به دلیل تعهدش به مستند سازی مسائل مربوط به بازداشت در سوریه با سبکی که واقع گرایی و انسانیت را در هم می آمیزد، شناخته می شود.
خبرگزاری جمهوری عربی سوریه Syrian Arab News Agency
