نگاهی به هنر قنادی در سوریه: از قطایف تا حلوای جبن.. شیرینیجات اصیل سوری در رمضان و عید

دمشق – سانا

در سوریه شیرینیجات تنها یک خوراکی نیست بلکه بخشی از فرهنگ و هویت جامعه است. حضوری شیرینیجات که در شادی‌ ها و غم ‌ها و اعیاد و جشن ‌ها و به ویژه در ماه رمضان و عید فطر پررنگتر می ‌شود.

تنوع و فراوانی این شیرینیجات میراثی غنی از هزاران سال  را به نمایش می ‌گذارد که امروز مرزهای جغرافیایی را درنوردید و به نمادی از ذوق و هنر قنادان سوریه تبدیل شده است.

شهرت شیرینیجات سوریه به دوران ممالیک باز می‌ گردد تا جایی که گفته می ‌شود قانصوه الغوری آخرین سلطان مملوکی شیفته‌ طعم بی ‌نظیر آنها بوده است. این موضوع در کتاب الزینی برکات اثر جمال الغیطانی و  با استناد به گفته ‌های ادیب المصری محمد السید عبید نقل شده است.

از آن زمان تاکنون شیرینیجات جایگاه ویژه ‌ای در سفره‌ های رمضانی و اعیاد سوریه داشته ‌اند و پس از افطار هر کس به توان خود از این بخش جدایی ‌ناپذیر سنت‌های شهرهای سوریه بهره می ‌برد.

تصور سفره‌ های رمضانی بدون قطایف و معروک دو شیرینی اصیل سوری تقریبا غیرممکن است.

قدمت قطایف به اواخر دوران اموی و معروک به قرن دهم میلادی طبق کتاب “الطبخ”  اثر ابن سیار الوَرَّاق باز می‌ گردد. ذائقه‌ خاص و هنرمندانه‌ سوری ‌ها در طول زمان طعم و مزه این دو شیرینی را به حد کمال رسانده است.

در کوچه ‌های قدیمی و بازارهای سنتی عطر دلپذیر نان رمضان یا “ناعم”  مشام هر رهگذری را نوازش می‌ دهد. این شیرینیجات خوشمزه با قیمت مناسب خود مورد استقبال تمام اقشار جامعه قرار می ‌گیرند و  ماده‌ اصلی شیرینی آنها دوشاب اصیل سوری است.

حلوای جبن جایگاه ویژه‌ ای در میان شیرینیجات رمضانی دارد. این حلوا  طبق کتاب “وصله الحبيب في وصف الطيّبات والطيب” اثر ابن العدیم الحلبي به قرن سیزدهم میلادی باز می ‌گردد.  مردم سوریه روایت ‌های مختلفی درباره خاستگاه این حلوا دارند  برخی آن را متعلق به حماه و برخی دیگر متعلق به حمص می ‌دانند.  اما کتاب ابن عدیم حلب را زادگاه اصلی حلوای جبن معرفی می‌ کند.

در فرهنگ سوریه شیرینیجات عید تنها یک خوراکی نیستند بلکه  معنایی عمیقتر را به همراه دارند.  ضرب ‌المثل دمشقی – عید بدون معمول مانند عروسی بدون هلهله است-  نشان ‌دهنده‌ اهمیت این شیرینیجات در جشن عید فطر است.